ޢަބްދުއްރަޙްމާން ބިން ނާޞިރު އައްސިޢްދީ

އައްޝައިޚް އަލްޢައްލާމާ އަބޫ ޢަބްދިﷲ ޢަބްދުއްރަޙްމާން ބިން ނާޞިރު ބިން ޢަބްދުﷲ އައްސިޢްދީ (1307–1376ހ. / 1889–1956މ.) އަކީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ޤަޞީމަށް ނިސްބަތްވާ ޢިލްމު­ވެރިއެކެވެ. މުފައްސިރެކެވެ. އިބްނު ސިޢުދީގެ ނަމުން ވެސް މަޝްހޫރު­ވެފައި ވެއެވެ.

ނަސަބު އަދި އުފަން­ވުން

އުފަން­ވެފައި ވަނީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ޤަޞީމްގެ ޢުނައިޒާގައި ހިޖުރައިން 1307 ވަނަ އަހަރު މުޙައްރަމް 12 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެއީ މީލާދީން 1889 ވަނަ އަހަރުއެވެ.

ތުއްޕުޅުއިރު

ޔަތީމެއްގެ ގޮތުގައި ބޮޑު­ފުޅުވި ނަމަވެސް، ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތެއް ލިބި­ވަޑައިގަތެވެ. އޭނާގެ ކިބައިން ފާހަގަ­ވެގެން ދިޔައީ ވިސްނުން­ފުޅު ތޫނު­ކަމާއި ޢިލްމު އުނގެނި­ވަޑައި­ގަތުމަށް ހުރި ޝައުޤު­ފުޅުގެ ބޮޑު­ކަމެވެ. 11 އަހަރުގައި ޤުރްއާން ހިތުދަސް­ކުރެއްވިއެވެ. އެއަށްފަހު ޢުނައިޒާގެ ޢިލްމުވެރީންނާއި ބޭރުން އައި ޢިލްމުވެރީންގެ އަރިހުން ޢިލްމު އުނގެނި­ވަޑައިގަތެވެ. އެގޮތުން ދީނީ ޢިލްމުގެ ހުރިހާ ދާއިރާއަކުން ވަށައިޖެހޭ ޢިލްމެއް ޙާޞިލު­ކުރެއްވިއެވެ.

ކިޔަވައިދެއް­ވުން

23 އަހަރުގައި ކިޔަވައި­ދެއްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. އަދި އުނގެނުމާއި އުނގަންނައި­ދިނުމުގައި ދެމިހުރިއެވެ. އޭނާގެ އެންމެ މަޝްހޫރު ދަރިވަރުންގެ ތެރޭގައި ޝައިޚް މުޙައްމަދު ބިން ޞާލިޙް އަލްޢުޘައިމީން ރަޙިމަހުﷲ ހިމެނި­ވަޑައިގަންނަވައެވެ.

ޢިލްމާއި މަޛްހަބު

އައްޝައިޚް އައްސިޢުދީ ފާހަގަ­ވެގެން ދިޔައީ ފިޤްހުގެ އުޞޫލު­ތަކާއި ފުރޫޢުތަކުގެ ފުރިހަމަ މަޢުރިފާއިންނެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރުން ތަފްސީރުގެ ޢިލްމުގައި އިސް­ވެގެންވާ މަޤާމެއް ލިބި­ވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

ފޮތް­ތަކެއް ލިޔުއްވިއެވެ. އޭގެރެތޭގައި:

1. ”ތައިސީރުލް ކަރީމިއް ރަޙްމާން“ ކިޔު ތަފްސީރު ފޮތް
2. ”އަލްޤަވާޢިދުލް ޙިސާން ލިތަފްސީރިލް ޤުރްއާން“
3. ”އަލްޤައުލުއް ސަދީދު ފީ މަޤާޞިދިއް ތައުޙީދު“
4. ”ތައިސީރުއް ލަޠީފިލް މައްނާން ފީ ޚުލާޞަތި ތަފްސީރިލް ޤުރްއާން“

ފޮތްތައް ލިޔުއްވުމުގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކަށްވީ ޢިލްމު ފެތުރުމާއި ޙައްޤަށް ދަޢުވަތު ދިނުމެވެ. އެހެން­ކަމުން އެ ފޮތްތައް ހިލޭ ބެއްސެވިއެވެ.

ޢުނައިޒާގައި ޤައުމީ ލައިބްރަރީ­އެއް ޤާއިމު­ކުރެއްވިއެވެ.

ޤާޟީ­ކަމަށް ހޮވުނު ނަމަވެސް، ވަރަޢަ­ވެރި­ކަމުން އެކަމުން ދުރުހެލިވެ­ވަޑައިގަތެވެ. އަދި ރަސްމީ އެއްވެސް މަޤާމެއް ނުފުރުއްވުމަށް ޚާއްޞަ ސަމާލު­ކަމެއް ދެއްވިއެވެ. އެއީ ޢިލްމަށާއި ދަރިވަރުންނަށް ވަގުތު ދެއްވުމަށް­ޓަކައެވެ. ޢުނައިޒާގެ މަސްޖިދުލް ކަބީރުގެ އިމާމު­ކަމާއި ޚަޠީބުކަން ކުރެއްވިއެވެ.

އަޚްލާޤު­ފުޅުގެ ކުޑަ ތަޢާރަފެއް

ﷲ ޝައިޚަށް ރަޙްމަތް ލައްވާށިއެވެ. އޭނާއަކީ މަތި­ވެރި އަޚްލާޤެއްގެ ވެރި ބޭކަލެކެވެ. ކުޑަ ކުދިންނާއި ބޮޑެތި މީހުންނަށް، އަދި މުއްސަނދިންނާއި ފަޤީރުންގެ ކުރިމަތީގައި ވެސް ތަވާޟުޢު­ވެރިވެ­ވަޑައިގަތެވެ. އަދަބު­ވެރި­ކަމާއި، ޢިއްފަތް­ތެރި­ކަމާއި، ނަޒާހަތް­ތެރި­ކަމުގެ މަތި­ވެރި ސިފަ­ފުޅު­ތަކެއް ލިބި­ވަޑައިގެންފައި ވެއެވެ. އޭނާގެ ހުރިހާ ކަމެއްގައި ވެސް ސާބިތުވެ­ވަޑައިގެން ހުންނަވައެވެ. އޭނާ ވަނީ މީސް­ތަކުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅަށް އުނގަންނައި­ދެއްވާ އަދި އެންމެ ފަސޭހައިން ވިސްނައި­ދެއްވާ ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަ­ކުރެވިފައެވެ.

އޭނާގެ މަޖިލިސްތަކަކީ ޢިލްމީ ފައިދާ­ތަކުން ފަޅުފިލާފައިވާ މަޖިލިސް­ތަކެކެވެ. އަބަދުވެސް އެ މަޖިލިސްތައް ފުރާލައްވަނީ ދަރުސް­ދެއްވުމާއި މުނާޤަޝާ ކުރެއްވުމުންނެވެ. އަބަދުވެސް ކީރިތި ޤުރްއާން ކިޔަވައި، ދަރިވަރުންނަށް އިރުތިޖާލީ­ކޮށް ތަފްސީރު­ކޮށް­ދެއްވައެވެ. ޤުރްއާނުގެ މާނަ­ތަކާއި ފައިދާތައް ބަޔާން­ކޮށް­ދެއްވައި، އެއިން ފައިދާ­ތަކާއި މާނަތައް އިސްތިންބާޠު ކުރައްވައެވެ. އޭނާގެ ފަޞާޙަތް­ތެރި­ކަމާއި، ބަސްމަގުގެ ފުރިހަމަ­ކަމާއި، ދަލީލު­ތަކާއި ވާހަކަތައް ގެންނެވުމުގައި ތަނަވަސް­ކަމުން، އޭނާގެ ވާހަކަ­ފުޅު އަޑުއަހާ މީހާ އެދެނީ އޭނާގެ ވާހަކަ ހުއްޓައިނުލުމަށެވެ.

ނިޔާ­ވުން

ގާތްގަނޑަކަށް 69 އަހަރު ވަންދެން ޢިލްމަށް ޚިދުމަތް ކުރެއްވުމަށްފަހު، ޝައިޚް އައްސަޢުދީ ނިޔާވީ 1376 ހިޖުރީ އަހަރުގެ (1956 މީލާދީ އަހަރު) ޖުމާދަލްއާޚިރު މަހުގެ 23 ވަނަ ދުވަހުގެ ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ރޭ، ފަތިސް­ވާން ކައިރި­ވެފައި ވަނިކޮށެވެ. ﷲ އޭނާއަށް ރަޙްމަތް ލައްވައި، ގިނަގުނަ ޘަވާބާއި ދަރުމަ މިންވަރު­ކުރައްވާށިއެވެ!

މަޞްދަރު: https://ibn-saadi.com/aboutus